Ấm tetsubin Nhật Bản – Lịch sử, công dụng và cách dùng

Lịch sử của ấm Tetsubin (tetsubin là cast iron hay sắt đúc) mời các bạn quan tâm tra mạng. chúng ta sẽ chỉ tập trung ở cách sử dụng nó trong bài viết này.

• Lịch sử ấm tetsubin 
• Nghệ thuật trà đạo Nhật Bản
• ( Link mua ấm tetsubin Nhật Bản chính hãng – http://shopgomnhat.com/danh-muc/tra-cu/am-tetsubin-nhat-ban/)

1. Các dạng ấm tetsubin 

về cơ bản – có 3 dạng ấm tetsubin là
+ ấm tetsubin chuyên để đun nước,
+ ấm tetsubin chuyên để pha trà,
+ và ấm tetsubin có thể dùng để pha trà hoặc đun nước.

sự khác biệt giữa ba loại này chủ yếu nằm ở lớp men tráng lòng ấm:

• Ấm tetsubin dùng để pha trà có tráng thêm một lớp men đặc biệt cho phép pha trà trực tiếp vào trong ấm. loại ấm này thường là ấm nhỏ, có dung tích dưới 500ml.
• Ấm tetsubin dùng được cả để pha trà và đun nước cũng được tráng một lớp men đặc biệt, nhưng là loại men bền với nhiệt hơn ấm tetsubin chuyên để pha trà.
• Ấm tetsubin chuyên để đun nước thường là ấm to, dung tích từ 600ml trở lên. tất nhiên, cũng có thể dùng ấm tetsubin chuyên để đun nước để pha trà, nhưng việc này về lâu dài không có lợi.
  ***

2. Cách sử dụng ấm Tetsubin

• Với ấm tetsubin chuyên dùng để pha trà các bạn nên tránh dùng các loại bếp có nhiệt cao, thay đổi bất thường như lò củi hay bếp điện. do có tráng thêm lớp men đặc biệt nên khi chịu nhiệt cao hay thay đổi nhiệt độ bất thường, lớp men tráng đó có thể rạn, nứt ra do sự chênh lệch về khả năng chịu nhiệt giữa lớp men đó và thành ấm vốn là sắt pha đất sét. đặc biệt chú ý là nếu dùng ấm tetsubin chuyên để pha trà do Đài Loan, Trung Quốc, Việt Nam sản xuất thì sự rạn nứt men này có thể giải phóng nhiều chất độc (keo dính, chất tạo nên men) gây hại cho sức khoẻ người uống.
• Với ấm tetsubin dùng để đun nước được thì chuyện đơn giản hơn. nhưng các bạn cũng nên chú ý không nên làm thay đổi nhiệt độ của ấm quá nhanh – chẳng hạn ngay sau khi đun nước lại nhúng ấm vào nước lạnh – việc dễ gây ra nứt ấm.

3. Cách bảo quản ấm Tetsubin

Sau khi đun nước hoặc pha trà, các bạn nên chịu khó đổ hết nước thừa trong ấm ra chứ không nên để nước trong ấm nhiều giờ đồng hồ. sau đó để ấm tự khô. nếu thấy còn ướt nhiều thì nên dùng khăn sạch lau qua ấm cho khô để tránh ấm bị rỉ quá nhanh làm ấm nhanh mòn đi.

hàng tuần hay hàng tháng nên đun trà trực tiếp trong ấm tetsubin dùng để đun nước này rồi sau đó đợi hơi nguội, lấy bã trà ra trực tiếp cọ trong và ngoài ấm để giảm bớt độ hoen rỉ, giữ cho ấm bền lâu dài.
***

4. Tác dụng đối với ẩm thực và sức khoẻ

Nước đun trong ấm tetsubin bao giờ cũng ngọt và dịu, mềm hơn. do đó, dù không pha trà, chỉ uống nước đun sôi qua ấm Tetsubin, các bạn cũng sẽ thấy.. đời sướng hơn hẳn. Có người thấy ấm Tetsubin rỉ mà sợ không dám dùng, nghĩ là độc. đó là sự nhầm lẫn, hiểu sai lớn nhất về ấm tetsubin.
ấm Tetsubin rỉ không có nghĩa là độc – thậm chí ngược lại – vì oxi sắt từ ấm hoà vào nước không những không gây hại cho sức khoẻ mà còn giúp tăng vi lượng sắt cho cơ thể. ngoài ra nước đun từ ấm tetsubin còn giảm các bệnh như sỏi thận và nhiều bệnh linh tinh khác do cặn trong nước máy gây ra.
không có ấm tetsubin đã sử dụng mà có thể giữ cho nó hoàn toàn không rỉ – vì ấm làm bằng sắt nên gặp nước và oxi là sẽ rỉ.

Theo tính toán nhẩm của tiến sĩ hoá học Nguyễn Đăng Toàn – người đã bảo vệ luận án tiến sĩ đạt điểm xuất sắc mà nhiều năm qua trường đại học Bách Khoa Hà Nội không có ai đạt được, đến mức trường đã nghi ngờ và cử hội đồng kiểm tra lại luận án của anh như kiểu kiểm tra doping – thì phải uống hết 1 tỉ lít nước từ ấm tetsubin, người ta mới có thể nạp thêm được 1 lạng oxid sắt vào người, cho nên không ai nên có ý nghĩ rằng uống nước từ ấm tetsubin rỉ là có hại cho cơ thể. 1 tỉ lít nước nghĩa là phải uống cả tỉ lần ấm tetsubin – việc mà đời 30000 người sống thọ đến 100 tuổi uống ngày ngày cũng không làm nổi. 😉

( Link mua ấm tetsubin Nhật Bản chính hãng – http://shopgomnhat.com/danh-muc/tra-cu/am-tetsubin-nhat-ban/)

Về nguyên tắc, nếu không phá, ấm Tetsubin có thể dùng cả đời hoặc nhiều đời. các bạn không nên ngạc nhiên khi thấy những ấm Tetsubin từ thời Minh Trị có hàng trăm năm tuổi cũ kỹ, rỉ sét hiện rất có giá, và giá trị này không chỉ là giá trị sưu tập.

( Shop gốm nhật – Sưu tầm )